Σε όλο τον πλανήτη οι μέλισσες βρίσκονται σε ύφεση. Μια μυστηριώδης διαταραχή βρίσκει τις κυψέλες γεμάτες το φθινόπωρο και άδειες την άνοιξη. Οι μέλισσες έχουν φύγει και δεν υπάρχουν σώματα. Είναι ένα πρόβλημα με το όνομα ‘’διαταραχή κατάρρευσης αποικίας’’, αλλά χωρίς γνωστή αιτία. Δικηγόροι, πολιτικοί, δημοσιογράφοι, ακόμα και μερικοί επιστήμονες έχουν θεωρίες σχετικά με το αίτιο που προκαλεί αυτό το φαινόμενο, τα φυτοφάρμακα, η εντατική γεωργία, ακάρεα, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι απλά δεν γνωρίζουν την πραγματική αιτία ακριβώς. Κατά πάσα πιθανότητα είναι ένας συνδυασμός παραγόντων.
Μια νέα μελέτη, του Πανεπιστημίου του Ιλινόις, προσθέτει έναν ακόμη. Βρήκαν ότι το σιρόπι φρουκτόζης από καλαμπόκι και άλλα υποκατάστατα του μελιού και οι ζαχαρούχες ουσίες, με τα οποία τρέφονται οι μέλισσες στη θέση του μελιού που παίρνουμε από αυτές, μπορούν να σχετίζονται με την πρόσφατη δραματική μείωση των πληθυσμών των μελισσών. Σύμφωνα με την εφημερίδα Los Angeles Times, η βρώση μελιού από γύρη δίνει μια χημική ουσία στις μέλισσες που χρειάζεται για να διασπάσει τις τοξίνες από τα φυτοφάρμακα.
Η διαπίστωση δίνει μια εικόνα της πολύπλοκης αλληλεπίδρασης των δυνάμεων που μπορεί να βλάπτουν την μέλισσα: μια κακή διατροφή την καθιστά πιο επιρρεπή σε φυτοφάρμακα. Τα φυτοφάρμακα μπορούν με τη σειρά τους να την κάνουν πιο επιρρεπή σε Βαρρόα (είδος από ακάρι), ένας άλλος υποψήφιος για την αιτία πίσω από την διαταραχή (CCD).
«Οι άνθρωποι θα ήθελαν να έχουν τη μία λύση, αλλά το πρόβλημα φαίνεται να είναι ένας συνδυασμός παραγόντων», είπε η κα. Berenbaum. Αλλά ένα εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, πρόσθεσε, θα μπορούσε να περιπλέξει το σύνολο των παραγόντων.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το p-κουμαρικό οξύ, μια ουσία που προέρχεται από φυτά, είναι ‘’ένα βασικό συστατικό που ενδυναμώνει το αμυντικό σύστημα της μέλισσας”. Σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης και άλλα υποκατάστατα δεν το έχουν αυτό, καθιστώντας τις μέλισσες πιο ευαίσθητες.
Οι έρευνες στη δεκαετία του 1970 είχαν δείξει ότι δεν υπάρχουν συνέπειες για την υγεία ή την αύξηση των κινδύνων που συνδέονται με τη διατροφή των μελισσών με σιρόπι φρουκτόζης καλαμποκιού. Αλλά, αυτό ήταν πριν οι μελισσοκόμοι αρχίσουν να βάζουν χημικές ουσίες στις κυψέλες για την θανάτωση ακάρεων και πριν εισαχθεί μια ολόκληρη κατηγορία γεωργικών φυτοφαρμάκων.
Στην Ευρώπη μια ομάδα προστασίας του περιβάλλοντος απαιτεί να αποσυρθούν αμέσως από την αγορά κάποια εντομοκτόνα. Όπως αναφέρθηκε από τη Daily Mail, μια έκθεση που εκδόθηκε από την Επιτροπή Περιβαλλοντικού Ελέγχου του Ηνωμένου Βασιλείου (EAC) επιβεβαιώνει ότι τα νεονικοτινοειδή εντομοκτόνα είναι υπεύθυνα για τη μαζική εξόντωσή των μελισσών. Μια κατηγορία των χημικών εντομοκτόνων που συνήθως εφαρμόζονται στην ελαιοκράμβη, τα ζαχαρότευτλα, το καλαμπόκι, καθώς και διάφορες άλλες καλλιέργειες.
Η δήλωση αυτή από την συμβουλευτική ομάδα της κυβέρνησης έρχεται μετά την κυκλοφορία στοιχείων εκτός της ΕΕ που δείχνουν ότι τα νεονικοτινοειδή περιέχουν ενώσεις που παρεμβαίνουν στο κεντρικό νευρικό σύστημα των μελισσών και ως εκ τούτου τις κάνει να μπερδεύονται κατά την επικονίαση. Τελικά, οι μέλισσες που πλήττονται από αυτές τις χημικές ουσίες χάνουν την ικανότητά τους να οδηγηθούν πίσω στην κυψέλη, ξεχνώντας πού βρίσκονται και πώς να επιστρέψουν πίσω, με αποτέλεσμα να πεθαίνουν μαζικά από την πείνα.
Τον Ιανουάριο του 2013, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) έκρινε ότι τα νεονικοτινοειδή, τα οποία ήταν σε χρήση από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, είναι άμεσα υπεύθυνα για την ενεργοποίηση της επιδημίας διαταραχής κατάρρευσης αποικίας (CCD) σε όλο τον κόσμο. Ο οργανισμός εξέφρασε την αντίθεσή του στην περαιτέρω χρήση των νεονικοτινοειδών εντομοκτόνων, ιδιαίτερα στα φυτά που είναι ελκυστικά για τις μέλισσες. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (EAC) δεν ήταν τελικά σε θέση να συγκεντρώσει αρκετές ψήφους για να εφαρμόσει με επιτυχία μία διετή απαγόρευση για αυτές τις χημικές ουσίες.
«Εάν οι γεωργοί έπρεπε να γονιμοποιούν τα φρούτα και τα λαχανικά χωρίς τη βοήθεια των εντόμων, θα κόστιζε εκατοντάδες εκατομμύρια λίρες και όλοι θα έπρεπε να επιβαρυνθούν από τις αυξανόμενες τιμές των τροφίμων», λέει ο Joan Walley, πρόεδρος της EAC, αναφερόμενος στις καταστροφικές απώλειες που θα προκαλέσει η απουσία επικονίασης μελισσών. «Το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Τροφίμων και Αγροτικών Υποθέσεων αρνήθηκε να στηρίξει τις προσπάθειες της ΕΕ για την προστασία των επικονιαστών και δεν μπορούν να έρχονται με ένα πειστικό σχέδιο για την ενθάρρυνση της φιλικής προς τις μέλισσες γεωργία στο Ηνωμένο Βασίλειο.»
Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία είναι οι κυρίως υπεύθυνοι για τη συνέχιση του «Αρμαγεδδώνα» στις μέλισσες, συνέχισε.
Σύμφωνα με προηγούμενες αναφορές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εμποδίστηκε στην προσπάθειά της να προστατεύσει τους πληθυσμούς των μελισσών από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία, οι οποίες την τελευταία στιγμή δεν ψήφισαν υπέρ της διετούς απαγόρευσης. Οι νικητές στην ήττα της πρότασης ήταν φυσικά χημικές εταιρείες, όπως η Syngenta και η Bayer CropScience, οι οποίες έχουν έννομο συμφέρον στα νεονικοτινοειδή. Οι χαμένοι δεν είναι μόνο οι μέλισσες, αλλά και ο παγκόσμιος πληθυσμός, ο οποίος είναι πιθανό να υποφέρει στο μέλλον από τις αποτυχίες των καλλιεργειών και την πείνα.
Κάτι σίγουρα πηγαίνει στραβά με τις μέλισσες, αλλά, καθώς η έρευνα συνεχίζεται, πρέπει να θυμόμαστε ότι πρέπει να έχουμε μια διευρυμένη οπτική για να καταλάβουμε τι συμβαίνει και να το διορθώσουμε. Ας ελπίσουμε ότι θα υπάρξει μια ευαισθητοποίηση στην Ελλάδα από γεωργούς και μελισσοκόμους, ώστε να μην χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε επιπλέον προβλήματα στη χώρα μας.
Πηγές: www.smithsonianmag.com, www.naturalnews.com
