Η ικανότητα κάποιων ζώων να αναγεννούν ιστούς, αλλά ακόμη και ολόκληρα άκρα, είναι αποτέλεσμα των βλαστικών κυττάρων, τα οποία δεν έχουν διαφοροποιηθεί ακόμα σε κάποιο όργανο ή σύστημα, και όταν προκύψει κάποια οργανική ανάγκη αρχίζουν να παίρνουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά για να δομήσουν από την αρχή οποιοδήποτε μέρος του σώματος
Βέβαια, η ικανότητα κάθε οργανισμού για αναγέννηση είναι διαφορετική, για παράδειγμα στον άνθρωπο αυτή η ικανότητα φθίνει ταχέως μετά τη γέννηση. Το πεδίο των βλαστικών κυττάρων θεωρείται από κάποιους ο σημαντικότερος τομέας έρευνας της σύγχρονης Βιολογίας και υπάρχουν πολλά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα που ασχολούνται με τον συγκεκριμένο τομέα.
Το Πανεπιστήμιο του Nottingham, με τη χρηματοδότηση από την BBSRC και το Συμβούλιο Ιατρικής Έρευνας, μελετάει αυτούς τους μηχανισμούς αναγέννησης με σκοπό να κατανοήσουν με ποιον τρόπο στο μέλλον ίσως καταφέρουν να καταπολεμήσουν το γήρας και διάφορες σοβαρές ασθένειες. Κάνοντας λοιπόν κάποια πειράματα με ένα είδος υδρόβιου σκώληκα (planarian flatworm, δείτε φωτο) διαπίστωσαν ότι η ικανότητα αναγέννησης που έχει είναι δραματική.
Πρόκειται για σκουλήκια με επίπεδο σώμα και τριγωνικό κεφάλι με δύο μάτια. Ανήκουν στο Φύλο Platyhelminthes (Flatworms) και στην Τάξη Turbellaria (Planarians).
Έχουν μέγεθος από 3-15 χιλιοστά ενώ μπορεί να τα δούμε σε πολλά χρώματα όπως άσπρο, καφέ, γκρι, ροζ κ.λ.π. Ζούνε σε λίμνες και ποτάμια σχεδόν σ ολόκληρο τον πλανήτη.
Αν κόψουμε ένα planarian στο μισό, σε μία εβδομάδα θα έχουμε δύο σκουλήκια πλήρη, τα οποία θα έχουν αναπτυχθεί από τα 2 κομμάτια, αλλά ακόμα και αν πάρουμε κομμάτι 1/279 του μεγέθους του αυτό θα γίνει ξανά πλήρες με όλα τα όργανά του. Ο μηχανισμός αυτός το καθιστά πρακτικά αθάνατο οργανισμό, καθώς ακόμα και στο ακραίο σενάριο του τεμαχισμού, όχι μόνο αναγεννιέται, αλλά σχηματίζονται τόσα planarians όσα και τα κομμάτια.
Παρακολουθήστε ένα μικρό πείραμα που παρουσιάστηκε:
Η έρευνα αυτή έδειξε για πρώτη φορά ότι υπάρχει ένα γονίδιο που είναι απαραίτητο για τη σωστή αναγέννηση. Το γονίδιο αυτό συντονίζει το σχηματισμό οργάνων και προσδιορίζει την περιοχή στην οποία τα βλαστικά κύτταρα διαφοροποιούνται.
Ο Δρ Aboobaker προσδοκά μια εκτενέστερη μελέτη πιο σύνθετων ζώων, όπως το zebrafish, τη σαλαμάνδρα και τον τρίτωνα, με σκοπό να κατανοηθεί καλύτερα τι συμβαίνει όταν οι ιστοί αναγεννιούνται και μπορούν να αντικαταστήσουν κατεστραμμένα και νοσούντα όργανα, με σχεδιασμένο και ασφαλή τρόπο μετά από τραυματισμό ή κάποια ασθένεια, πράγμα το οποίο θα μπορούσε να βοηθήσει σε νόσους, όπως το Alzheimer.
Βέβαια σε εργαστηριακό επίπεδο ακόμα υπάρχουν αρκετά εμπόδια στην εφαρμογή βλαστικών κυττάρων στον άνθρωπο, παρόλο που έχουν γίνει και πετυχημένα πειράματα: π.χ. σε ανθρώπους με αναπηρία λόγω ατυχήματος κατάφεραν να αντικαταστήσουν κατεστραμμένα τμήματα του νωτιαίου μυελού, με αποτέλεσμα να ανακτήσουν μερικώς την ικανότητα κίνησής τους. Τα προβλήματα ξεκινούν στην αδυναμία αυστηρού ελέγχου της διαφοροποίησης των βλαστοκυττάρων, με τον κίνδυνο εξέλιξης καρκίνου ή λευχαιμίας.
Παρ’ όλα αυτά, το αποτύπωμα που αφήνει αυτή η δημοσίευση, η οποία0 έγινε το 2012 στο Astrobiology Magazine, είναι η απίστευτη δύναμη της φύσης να μας εμπνέει, να μας εντυπωσιάζει και να μας εμπλουτίζει απλώς και μόνο με τον τρόπο που λειτουργεί, ενώ ταυτόχρονα δίνει ελπίδα για νέες θεραπείες.
Διαβάστε ακόμα: 20 πράγματα που δεν ξέρατε για τους Πιγκουίνους
